1. Hikmah-Ilmu-Falsafah-Existologi merupakan kajian mengenai "wujud" (البحث عن الوجود). Sumber epistemologi bagi Existologi ialah Revelasi (wahyu), Rasional (aqal) dan Empirik (deria). Ada Wujud yang wujud sebagai alat bagi tujuan tertentu, ada Wujud yang wujud sebagai tujuan bagi alat tertentu.
2. Wujud jenis alat dinamakan Aliyyah, ia merangkumi alat bagi lisan dan alat bagi aqal. Alat bagi aqal dinamakan Mantiqiyyah (logik), ia mengawal proses-proses makna di minda. Alat bagi lisan dinamakan Lughawiyyah (bahasa), ia bertindak mengawal proses-proses suara di lidah. Bahasa menjadi medium untuk menyampaikan makna di minda seseorang kepada minda individu lain.
3. Dengan logik dan bahasa, pelbagai jenis makna atau Wujud dapat diproses, difikir dan difahami. Makna-makna dan Wujud inilah yang menjadi tujuan bagi ilmu alat. Wujud jenis tujuan terdiri daripada dua, iaitu Wujud yang wujud tanpa ikhtiar manusia, dan Wujud yang wujud dengan ikhtiar manusia. Wujud tanpa ikhtiar manusia dinamakan Nazariyyah, iaitu perkara teoretikal, Wujud dengan ikhtiar manusia dinamakan Amaliyyah, iaitu perkara praktikal.
4. Nazariyyah terbahagi kepada dua iaitu perkara teoretikal yang terpakai kepada pelbagai jenis Wujud secara umum, dan perkara teoretikal yang terpakai kepada sesuatu Wujud secara khusus. Teoretikal umum dinamakan Umumiyyah, teoretikal khusus dinamakan Khususiyyah.
5. Umumiyyah membincangkan tiga aspek utama yang ada pada setiap jenis Wujud, sama ada secara mutlak iaitu Makhluq atau secara relatif iaitu Khaliq. Tiga aspek yang dimaksudkan ialah Zat, Sifat dan Fi'il. Ketiga-tiganya dinamakan sebagai Zatiyyah (Materiologi), Wasfiyyah (Statologi) dan Fi'liyyah (Dinamologi). Umumiyyah menghampiri perbincangan Ontologi yang ada dalam kebanyakan falsafah.
6. Khususiyyah pula membincangkan ketiga-tiga aspek tadi iaitu Zat, Sifat dan Fi'il yang ada pada setiap jenis Wujud secara khusus. Di sini, Wujud dibahagikan kepada tiga, iaitu wujud pada luaran (khariji), wujud pada minda (zihni) dan wujud bukan pada luaran juga bukan pada minda. Wujud luaran ialah alam semesta yang terbentang pada deria fizikal manusia, dinamakan Tabi'iyyah atau sains. Wujud minda ialah idea (aritmetik) dan imej (geometri) yang boleh difahami dan difikir oleh minda, dinamakan Riyadiyyah atau matematik. Wujud bukan luaran juga bukan minda ialah Tuhan, dinamakan Ilahiyyah atau teologi-tauhid-aqidah-kalam-usuluddin.
7. Sekarang kita lihat pula Hikmah Amaliyyah, iaitu Wujud yang wujud dengan ikhtiar manusia. Ia terbahagi kepada dua, iaitu ikhtiar manusia pada alam sekelilingnya, dan ikhtiar manusia pada dirinya sendiri. Ikhtiar manusia pada alam dinamakan Ibda'iyyah atau inovasi-teknologi. Di sinilah terletaknya semua jenis aplikasi ilmu teori khususnya ilmu sains dan matematik. Ibda'iyyah boleh dibahagikan kepada tiga menurut prioriti, iaitu Idtirariyyah, Ihtiyajiyyah dan Iktimaliyyah. Ia disusun berdasarkan keutamaan yang boleh dianalogikan sebagai air, cawan dan alas cawan.
8. Ikhtiar manusia pada dirinya sendiri dinamakan Tadbiriyyah kerana ia melibatkan pentadbiran manusia dalam tiga skala penting iaitu skala individu, keluarga dan masyarakat. Ketiga-tiga skala ini dinamakan sebagai Syakhsiyyah, Manziliyyah dan Madaniyyah. Setiap satu ini mempunyai aspek ekonomi, sosial dan politiknya yang tersendiri. Ada kalanya dikenali juga sebagai sains sosial. Perbincangan fiqh dan tasawwuf, hampir kesemuanya ada pada Tadbiriyyah.
TAMMAT